Brigitte Bulla i Święte Schody

Śladami Paula Stankiewicza

     20 października 2012 r. przybyła spod holenderskiej granicy z Wilhelmshaven Brigitte Bulla z mężem. B. Bulla jest autorką wydanej po niemiecku książki „Auf den Spuren von Paul Stankiewicz 1834-1897” („Śladami Paula Stankiewicza 1834-1897”), poświęconej malarzowi pochodzącemu z Góry. Pisząc i wydając swą pracę nie wiedziała, że w Górze zachowały się dzieła, które wyszły spod ręki P. Stankiewicza.Przygoda p. Bulli z Stankiewiczem zaczęła się od jego obrazu „Zmartwychwstanie Chrystusa”, który znajduje się w kościele garnizonowym w Wilhelmshaven. Podczas wystawy „Zobaczyć Boga” zainteresowała się tym obrazem. Podczas wizyty w Górze 20 października w swoim odczycie podzieliła się refleksją: „Nie mogłam zrozumieć dlaczego w naszym kościele poświęca się tak niewiele uwagi temu obrazowi”. Zaczęła szukać wiadomości o autorze.

     Paul Stankiewicz urodził się 19 kwietnia 1834 r. w Górze. Został ochrzczony w kościele św. Katarzyny. Dorastał w trudnych warunkach materialnych. Wcześnie wykazywał zdolności artystyczne, toteż ówczesny proboszcz górowski Ferydnand Cogho przedstawił go wrocławskiemu biskupowi Danielowi Latussekowi, który zadeklarował pomoc materialną, ale z tej obietnicy się nie wywiązał. P. Stankiewicz podjął pracę jako malarz pokojowy, a zaoszczędzone pieniądze pozwoliły mu na studia w berlińskiej Akademii Sztuk Pięknych – od 1856 r. Naukę kontynuował nauki w Rzymie (1860-1862) dzięki wsparciu biskupa wrocławskiego Henryka Főrstera. Tam przyłączył się do nazarejczyków, grupy malarskiej składającej się głównie z Niemców. Malarze ci propagowali powrót do natury i szczerości oraz naśladownictwo malarstwa włoskiego wczesnego Odrodzenia. W swej twórczości koncetrowali się na tematyce religijnej. Jednym z nazarejczyków, Peterem von Corneliusem zaprzyjaźnił się i do do końca życia utrzymywał kontakt. W 1862 r. powrócił do Berlina.

     Brigitte Bulla w swej książce wymienia 41 dzieła Paula Stankiewicza, prawdopododobnie było ich więcej. Wymieńmy kilka: portrety biskupa wrocławskiego Roberta Herzoga, Wielkiego Księcia Elektora,  cesarza Wilhelma I i cesarza Wilhelma II, obrazy religijne i malowidła ścienne do kościoła św. Mikołaja w Wałczu, malowidła do kościoła św. Piotra i Pawła w Poczdamie.

     Przez pewien czas prowadził wydawnictwo. Zmarł 28 kwietnia 1897 r. w Berlinie.

     W 1859 r. odrestaurował kapliczki Drogi Krzyżowej, a w 1886 r. odnowił malowidła wzdłuż Świętych Schodów w Górze oraz wymalował kaplicę nad Świętymi Schodami, sygnując to ostatnie dzieło swoimi podpisami. Z powodu tych dzieła Paula Stankiewicza przybyła do naszego miasta Brigitte Bulla. Wcześniej o nich nie wiedziała. Pracuje nad kolejną książką o tym malarzu i zdobyte informacje w Górze chce w niej zamieścić.

     Dotychczas uważano, że kapliczki Drogi Krzyżowej swój obecny kształt uzyskały około 1900 r. B. Bulla posiada obraz P. Stankiewicza, kupiony w Stanach Zjednoczonych, przedstawiający autora na tle górowskiej Kalwarii z kapliczkami, na dalszym planie widać cmentarz i kościół Bożego Ciała. Stąd możemy wnioskować, że w 1859 r. lub wcześniej kapliczki górowska Droga Kryżowa uzyskała obecny kształt. Mało tego, wg B. Bulla obraz wewnątrz kapliczek są wykonane przez P. Stankiewicza. Po objerzeniu wnętrza kaplicy grobowej znajdującej się między kościołem Bożego Ciała a murem okalającym część cmentarza stwierdziła, że malowidła tu również wyszły spod pędzla P. Stankiewicza. Tak wizyta mieszkanki Wilhelmshaven wzbogaciła naszą wiedzę o przeszłości górowskiej Kalwarii.

     Po południu spotkała się w siedzibie Fundacji Pomocy Szkole im. Machniewicza z regionalistami. Przygotowała odczyt w języku niemieckim, który – w tłumaczeniu Grażyny Krzyżanowskiej i Agnieszki Juraszek-Solisch – odczytał Marcin Błaszkowski z Leszna. Był on ilustrowany prezentacją komputerową. Następnie M. Błaszkowski przedstawił prezentację dotyczącą mieszczanina leszczyńskiego Victora Zadika Honoriusa i jego artykułu „Podróż obcego z Polski do Śląska”, będącego najstarszym przewodnikiem po Górze z 1785 r.

     Brigitte Bulla była pod dużym wrażeniem tego, co zobaczyła w Górze. Uważa, że tkwi tu – Święte Schody, kaplica grobowa, Droga Krzyżowa – duży potencjał różnego rodzaju – turystyczny, kulturowy i promocyjny. W Poczdamie dzieła Paula Stankiewicza w kościele św. św. Piotra i Pawła przyciągnęły w minionym roku aż 180 tysięcy turystów. Na tylu zwiedzających nie możemy liczyć, ale warto górowskie dzieła Paula Stankiewicza wykorzystać do promocji miasta.

 

Tekst i zdjęcia Mirosław Żłobiński

Pierwodruk: Św. Katarzyna 2012 nr 3 s. 10-11

Brigitte Bulla w kościele Bożego Ciała